Önümüzdeki bol güneşli günlerde “D vitamini” alırken güneşin zararlı ışınlarından korunmaya dikkat edilmelidir. Çoğu cilt kanseri, ultraviyole (UV) ışığa çok fazla maruz kalmaktan kaynaklanır.
UV ışınları güneşten, solaryumdan ve güneş lambalarından gelen görünmeyen bir radyasyon çeşididir. UV cilt hücrelerine zarar verebilir.
UV den sadece yaz aylarında değil her mevsim korunmak gerekir. Bulutlu ve serin havalarda dahi size ulaşır. Su, kar, kum ve çimento gibi yüzeylerden yansır. Genel bir duruma göre ışınlar 10:00 ile 16:00 saatleri arasında en güçlü etkidedir.
UV indeksi ışınların gücünü her gün tahmin eder. Bölgenizde UV indeksi 3 veya daha üstü ise cildinizi güneşten korumalısınız.
Güneşten Korunmanın Yolları Nelerdir?
- Gölge Yerlerde Durmalıyız
Güneşli günlerde bir ağaç, şemsiye veya başka bir korunak altında kalarak cildinizi güneş hasarlarından, güneşe bağlı lekelerden ve cilt kanserinden koruyabilirsiniz. Cildimizi korumak için dışarıdayken yapacağımız en iyi şey gölgedeyken bile güneş koruyucu bir krem ve koruyucu giysilerdir.
- Giysilerimizin Seçimine Dikkat Etmeliyiz
UV ışınlarından korunmak için uzun kollu gömlekler ve uzun pantolon ve etekler giymelisiniz. Bu tür giysiler giymek pratik değilse, bir tişört veya plaj örtüsü giymeyi deneyin. Sıkı dokunmuş ve koyu renkli kumaşlı giysiler en iyi korumayı sağlar. Ayrıca bazı giysiler, UV koruması sağladığı için uluslararası standartlar altında sertifikalandırılmıştır.
- Şapka Takmalıyız
Yüzümüzü, boynumuzu, kulaklarımızı gölgeleyen ve ağzımıza kadar siperliği olan şapkalar takmak bizi UV ışınlarından koruyacaktır. Yine şapka kumaşı tercihimiz kanvas gibi sıkı dokunmuş ve koyu renkli bir kumaş olmalıdır. Delikli hasır şapkalar çok işe yaramazlar.
- Güneş Gözlüğü Kullanmalıyız
Gözlerimizi güneşten korumak için güneş gözlüğü kullanmamız çok önemlidir. Güneş gözlüğü katarak riskini de azaltır.
Hem UVA hem de UVB ışınlarını engelleyen gözlükler tercih edilmelidir. Etrafı saran güneş gözlükleri yanlardan UV ışınlarının sızmasını engellediği için en iyi korumayı sağlar.
- Güneş Kremi Kullanmalıyız
Güneşten koruyucu kremler cildinizi cilt kanserine ve erken yaşlanmaya karşı korur. Ancak güneşten koruyucu kremlerin doğru kullanılması etkisi için önemlidir.
Güneş kremleri iki şekilde koruyuculuk sağlar. Bir grup güneş ışınlarını yansıtırken diğer grup kremler ışınları derinize ulaşmadan onları emerek koruma sağlar.
Kimyasal bazlı koruyucular ışınları emerek etki ederken, mineral bazlı güneş kremleri ışınları yansıtır.
Piyasada bulunan çoğu güneş kremleri kimyasal bazlıdır. Mineral bazlı koruyucular çinko oksit veya titanyum oksit içeriklidir.
SPF 30 veya daha yüksek olan güneş koruyucu kremleri seçmek ve güneşe çıkmadan bir 15-20 dakika önce sürmek gerekir.
Güneş kremlerinin hiçbiri “su geçirmez” değildir. Suya dayanıklı olduğu söylenen güneş kremleri gerekli SPF test prosedürüne göre test edilmesi gerekir. Etiketlerde kremin ne kadar etkili kaldığının belirtilmesi gerekir.
6 aylık veya daha küçük bebekler için güneş kremi kullanılmaz. FDA (ABD Gıda ve İlaç İdaresi) bebeklerin öğle saatlerinde güneşten uzak tutulmasını önermektedir. Çok zorunluysa koruyucu giysiler giydirilerek çıkarılmalıdır.
SPF (Sun Protection Factor); güneşten koruyucu kremlere, UV ışınlarını ne kadar iyi engellediklerini derecelendiren bir sayı olan güneş koruma faktörü (SPF) atanır.
SPF değeri koruma seviyesini değil, derinin kızarma süresini arttırma oranını ölçer. Örneğin SPF 15 kremi kullanmanız durumunda deriniz güneş altında kızarma zamanı 15 kat uzatılmış olacaktır. Yani 10 dakikada yanıyorsanız, bu süreyi teorik olarak 150 dakikaya çıkarmış olursunuz.
Sonuç olarak güneş kremleri %100 koruma sağlamaz. Şapka ve gözlük gibi diğer koruma yollarını da kullanmanız gerekir.
- Güneş kreminin koruyucu etkisi ne kadar sürer?
Güneşte 2 saatten fazla kalırsanız ve yüzdükten sonra geçeceği için kreminizi yenilemeniz gerekir.
- Geçen yıldan kalan güneş kremleri kullanılır mı?
Son kullanma tarihi geçmiş kremleri kullanmayınız. Raf ömürleri 3 yıl kadardır. Yüksek sıcaklıklarda raf ömrü daha kısadır. Kreminizi serin ve kuru yerde saklamalısınız. Açıldıktan sonra 1 yıl içinde tüketilmesi gerekir.
- Güneşten koruyucu krem D vitaminini engeller mi?
Deneysel çalışmalar, güneş koruyucu krem kullanımının D vitaminini etkileyebileceği yönündeki teorik riski desteklerken, saha denemelerinden ve gözlemsel çalışmalardan elde edilen kanıtların ağırlığı, riskin düşük olduğunu öne sürüyor. Şu anda tavsiye edilen ve yaygın olarak kullanılan çok yüksek güneş koruma faktörüne sahip güneş kremlerinin kullanımına ilişkin yeterli kanıt bulunmadığına dahildir.
- Güneş kremleri zararlı mı?
Güneş kremleri, kimyasal ve fiziksel (mineral) ya da ikisinin kombinasyonu şeklinde sınıflandırılır. Yapılan araştırmalara göre, içeriği bilinmek üzere güneş kremlerinin kanserojen olmadığı açıklanmıştır. Özellikle çinko oksit ve titanyum oksit içerikli kremler ciltte güneşe karşı koruyucu bir tabaka sağlamaktadır. Dermatologlar tarafından bu tip kremler daha çok tercih edilmektedir.
Amerikan Dermatoloji Akademisi, güneş ışınlarının yüzde 98’ini engelleyebilen 30 veya daha yüksek SPF’li suya dayanıklı bir güneş kremi seçmenizi ve cildinizi UVB ve UVA ışınlarına karşı korumanızı önermektedir.
Okullar İçin Güneş Güvenliği
Gün boyunca teneffüs ve diğer açık hava etkinlikleri, ciltleri güneşe karşı korunmadığı takdirde öğrenciler için risklidir. Öğretmenler ve okul idarecileri, öğrencileri ileriki yaşlarda cilt kanserine yakalanmalarını önleyecek önlemler almalıdır.
Uzun bir kış mevsiminden sonra güneşli güzel günler başlıyor. Bununla birlikte güneşten yararlanırken zararlarından da korunmamız gerekir. Cilt lekeleri, cilt yaşlanması ve cilt kanseri sorunları güneş ışınlarından doğru şekilde yararlanmadığımız için oluşmaktadır.
